қырық

Қырқынан шығару. этногр. Нәресте дүниеге келгеннен кейін 40 күн өткен соң балаға жасалатын ырым. Нәресте үшін қауіпті деп саналатын 40 күн өткен соң ата-ананың көңілі орнына түсіп, баланы қ ы р қ ы н а н ш ы ғ а р у қамына кіріседі (А.Нүсіпоқасұлы, Ағаш бесік., 1, 11). Қырық жілік қылды. Малды сойып, жіліктеп қырыққа бөлді. Шалды аяп, «суда өлген мал адал» - деп ала сиырды сойып, елге қ ы р ы қ ж і л і к қ ы л ы п таратып, ақша жиып, орнына тұяқ құрғызған (Ш.Мұртазаев, Интернат наны, 17). Қырық күн қуаласаң да, қу құмалақ түспейді. Еш нәрсе өнбейді, түк шықпайды. – Әй, Дүке! Бұ кәртамыс шалдарды қайтесің. Оларды қ ы р ы қ к ү н қ у а л а с а ң д а, қ у қ ұ м а л а қ т ү с п е й д і (К.Ахметбеков, Ақдала, 2, 38). Қырық темірдің қылауы. Әркіммен бір көңіл қосудан туған бала. Қырық шұбар тай. этногр. Жиендердің нағашыларынан алатын мал; жиенқұрық. Содан бастап ол жиендердің нағашыларынан қанша мал-дүние алса да, «40 ш ұ б а р т а й ы м б а р» деп даулайтын бітпес дауына арқау болыпты (А.Нүсіпоқасұлы, Ағаш бесік., 4, 65). Қырық шырақты. Бақытты болуға жаралған, бағы мол қыз, әйел. Қ ы р ы қ ш ы р а қ т ы қыз шіркін қиямет көрсе де бар болғаны, бір ғана шырағын өшіргендей (Ә.Нұрпейісов, Соңғы., 463).